BAHANG BAYANIHAN: Kwento ng NCR, Trabahador, at Tubig na Hindi Umaalis

BAHANG BAYANIHAN: Kwento ng NCR, Trabahador, at Tubig na Hindi Umaalis (Mas Mahabang Kuwento Para Sa Mga Di Basta Nababaha ang Pag-iisip)

Intro:

May tanong ako.
Ilang taon ka nang nababasa tuwing umuulan?

Ako? Matagal na. Bata pa lang ako, may trauma na ‘ko sa lubog. Tuwing bagyo, tatlong bagay ang hindi nawawala: candila, timba, at dasal.
Pero ito na ‘yung nakakatawang hindi na nakakatawa:
Taon-taon, lubog. Pero taon-taon, lutang pa rin ang solusyon.

📍 BAHANG HINDI NA BAGO, PERO PATULOY NA NANGGUGULAT PARIN?

Alam na natin ang script:

1. Umulan.

2. Magka-baha.

3. Traffic.

4. Naghihintay sa mga cozy na pulitiko anong gagawin.

5. May pasok pa rin ang walang choice.

At habang sinusulat ko ‘to, nasa listahan ang Metro Manila bilang isa sa TOP 10 MOST FLOOD-VULNERABLE CITIES IN THE WORLD (source: Climate Central). Hindi dahil malas tayo—kundi dahil pinabayaan tayo.

Sabi ng MMDA, ang drainage system natin ay “overstressed.” Eh kasi nga naman, dinisenyo ito para sa 2.3 million residents. Eh ngayon? 14 million na tayo. Pero hindi nadagdagan ang mga kanal, imburnal, o sentido kumon.

🧑‍🏭 ANG MGA LUBOG NA BAYANI: MGA TRABAHADOR

Kapag bumaha, hindi lang kalye ang nalulunod.
Pangarap. Kita. Katawan. Oras.

• Si manong mekaniko? Hindi makapasok, kaya no sweldo.

• Si ate sa tindahan? Nabaha ang supply, sabay “sorry ma’am, abono muna.”

• Si kuya delivery rider? Tinuloy pa rin kasi may rating system.

Baha sa bansa, pero workers pa rin ang pinakamababang priority.

May ilang kumpanya, kapag hindi ka nakapasok dahil baha, counted ka pa rin as absent. "Eh hindi mo naman kasalanan eh," pero sayo pa rin ang parusa. Ang tanong: kaninong kasalanan ba talaga?

🌧 CLIMATE CHANGE: HINDI KASO NG PANAHON, KUNDI KAKULANGAN

Oo, global problem.
Pero lokal ang epekto.

• 32% na mas madalas ang heavy rainfall kesa 15 years ago (source: PAGASA)

• Sea level sa Manila Bay tumaas ng 13.24mm/year, halos double sa global average. (source: NASA)

• 4.8 million Pinoy ang posibleng ma-displace sa coastal flooding by 2050. (source: Asian Development Bank)

Kaya kapag sinisisi lang natin ang ulan, ang bagyo, at ang langit—talo tayo.

Ang tunay na kalaban:
📌 Infrastructure na luma pa sa love life mo.
📌 Pulitikong mas inuuna ang ribbon cutting kesa kanal cleaning.
📌 Mga negosyanteng "employer of the year" sa awards night pero hindi man lang nagbigay ng raincoat sa rider nila.

💼 MGA BOSS NA MAY BAHAGDANG PAG-ASA

Hindi lahat ng employer masama.
Pero hindi rin lahat may puso.

Kung boss ka, ito ang tanong:
Kapag bumaha, naisip mo na ba kung paano makakarating ang lowest-paid employee mo sa opisina?

If yes: good.
If no: welcome to your blind spot.

Pwede Mong Gawin:

✔ Implement work-from-home (kung pwede)
✔ Suspend attendance policies during extreme weather
✔ Magbigay ng pay protection sa di makapasok
✔ Create emergency transport support or allowances
✔ Audit workplaces: safe ba kung umulan ng tatlong oras?

And no, hindi ito gastos. Investment ito sa loyalty, morale, at humanity.

🇸🇬 SINGAPORE: ULAN DIN SILA, PERO HINDI KAGAYA NATIN

Kung nagbabasa ka pa rin hanggang dito, salamat.
Ngayon, magkunwari tayong turista sa Singapore.

• Stamford Detention Tank – underground water tank na kayang mag-store ng 15 Olympic pools worth of water.

• Marina Barrage – flood control + reservoir + recreational space.

• Smart sensors – automatic alerts pag tumaas ang tubig, at may siren pa kung sobra.

Eh tayo? May pa-text si mayor minsan. Minsan wala. Mas madalas, Facebook post na may caption: “Stay safe everyone.”
Parang okay na raw ‘yun.

🧍‍♀️TRABAHADOR, KAILANGANG MAGING TAONG MAY TALINO DIN!

Hindi pwedeng “taong grasa” lang tayo tuwing baha.

✔ Mag-demand ng clear rain-day policies sa HR
✔ Magpost at i-document ang sitwasyon—pics, videos, time logs
✔ Sumali sa barangay clean-up o zoning forums
✔ Alamin ang karapatan sa ilalim ng DOLE at Labor Code

Hindi tayo mamumulitika. Pero hindi rin tayo mananahimik habang lumulubog.

🧑‍⚖️ SINGILIN ANG DAPAT SINGILIN

• Mayor na nagpa-photo op habang may bangka sa EDSA

• Barangay captain na mas visible sa fiesta kesa sa bagyo

• Congressman na may pondo sa "resilience project" pero walang ulan, puro drawing

• CEO na may quarterly profit report pero wala man lang contingency plan para sa baha

Hindi sila Diyos. Tao rin sila. At kung binoto o binayaran sila gamit ang buwis o labor mo—pwede mong singilin.

🧠 SA BANDANG HULI…

Ang tunay na sagot sa baha ay hindi lang drain, pump, at tubo.

Kundi:
Pananagutan.
Pagkilos.
Pakikipagkapwa.

Kaya sa susunod na bumaha, wag lang tayong tumingala.
Tumindig tayo.
Hindi para sumigaw ng “saklolo,” kundi para sabihin:

“Sapat na. Tama na. Tayo naman.”

#BahaNgKatotohanan #TrabahadorHindiTalunan #PagbabagoHindiLangPump #BobOngStylePeroDapatTotoo